List of Eastern Bloc dedicated films

Κατάλογος θεματικών ταινιών του Ανατολικού Μπλοκ

Αχιλλέας Σύρμος

Δεκάλογος (The Decalogue), Krzysztof Kieślowski, 1989

Οι πλοκές των δέκα μικρών ταινιών του Δεκαλόγου εκτυλίσσονται στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στην Κομμουνιστική Βαρσοβία. Ο Κισλόφσκι με τον "Δεκάλογο" του δραματοποίησε τις βιβλικές Δέκα Εντολές -σε ισάριθμες μικρού μήκους ταινίες- και το έκανε με ένα πολύ καθημερινό, αυστηρό τρόπο. Το κάθε (ωριαίο) επεισόδιο του Δεκάλογου είναι ένα θαύμα της απέριττης αφηγηματικής φινέτσας και της καταγραφής των ανθρώπινων αποχρώσεων. Ήταν πολλοί οι παράγοντες που συντέλεσαν στην δημιουργία ενός τέτοιου αριστουργήματος: τα απλά σκηνικά με την δράση να εκτελείται σε ένα απλό οικοδομικό τετράγωνο της Βαρσοβίας, η συναισθηματική λιτότητα της μουσικής του Zbigniew Preisner, το φοβερό κάστ. Και η συνολική εικόνα του έργου είναι τόσο ενιαία που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι ήταν 9 διαφορετικοί οι κινηματογραφιστές που το δημιούργησαν. Κι αν υπάρχει ένα κινηματογραφικό απόφθεγμα που μπορεί να διατυπωθεί από τη συγκεκριμένη αφήγηση αυτό είναι η έμφαση στο ανθρώπινο πρόσωπο. Πηγή: www.lifo.gr

Ομολογία (The Confession), Kostas Gavras, 1970

Βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Αρθουρ Λόντον, υψηλόβαθμου κυβερνητικού στην Τσεχοσλοβακία, που έπεσε θύμα σε δίκη εκκαθάρισης το 1951. Ενας αξιωματούχος στην Ανατολική Ευρώπη συλλαμβάνεται από το κομμουνιστικό καθεστώς και, ύστερα από βασανισμούς και σκληρές ανακρίσεις, οδηγείται σε μια στημένη δίκη από τους σταλινικούς. Η σύλληψη, η ανάκριση και η δίκη του, αντανακλούν τους σκοτεινούς μηχανισμούς ενός ακραίου απολυταρχικού καθεστώτος (http://www.clickatlife.gr/cinema/movie/5846/i-omologia).

Ανατολή-Δύση (East-West), Régis Wargnier, 1999

Τον Ιούνιο του 1946, Ο Στάλιν προσκαλεί όλους τους Ρώσους μετανάστες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Αυτό όμως δεν είναι παρά μια παγίδα, αφού ένα πλοίο γεμάτο μετανάστες από τη Γαλλία φεύγει με προορισμό την Οδησσό, μόνο ένας φυσικός με την οικογένειά του καταφέρνει να αποφύγει τη θανάτωση ή την φυλάκιση. Παρά τη θέλησή τους, μένουν αιχμάλωτοι του καθεστώτος και προσπαθούν να μη δίνουν δικαιώματα (http://www.cine.gr/film.asp?id=1529&page=2)

Παρασκευασμένες σχέσεις (Panelkapcsolat), Bela Tarr, 1982

Οι Προκατασκευασμένες σχέσεις είναι ένα από τα τρία σοσιαλρεαλιστικά ποιήματα - μαζί με την Οικογενειακή φωλιά (1977) και τον Αουτσάιντερ (1980) - που ξεχειλίζουν οργή, φτιαγμένες μ' ένα στιλ που παραπέμπει άμεσα στο Τζον Κασαβέτη. Η οικογένεια και οι περίεργες παραλλαγές της σε μια χώρα όπως η Κομμουνιστική Ουγγαρία, βρίσκονται στο κέντρο των φιλμικών εξελίξεων του δημιουργού. Είναι δύσκολο για έναν μη ούγγρο ευρωπαίο να φανταστεί πως λειτουργούν οι κοινωνικές δομές στη χώρα αυτή. Η κατάχρηση του αλκοόλ που μάστισε όλη την ανατολική Ευρώπη, άφησε κι εδώ τα βαριά σημάδια της (http://www.mic.gr/cinema/oi-armonies-toy-arhimastora-mpela-tar).

Οι Ζωές των Άλλων (The Lives of Others), Florian Henckel von Donnersmarck, 2006

Το 1984 στο Ανατολικό Βερολίνο, ο αξιωματούχος της Στάζι Γκερντ Βίσλερ διατάσσεται να παρακολουθεί το διαμέρισμα ενός διάσημου ζευγαριού καλλιτεχνών. Καθώς, όμως, συνεχίζεται η παρακολούθηση, αρχίζει να επεμβαίνει διακριτικά στη ζωή τους, κάτι που έχει επιπτώσεις και στη δική του. Βραβείο καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας 2006. Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας (http://www.athinorama.gr/cinema/movie/oi_zoes_ton_allon-1008080.html).

Good bye Lenin! Wolfgang Becker, 2003

Η μαμά Κέρνερ, αφοσιωμένη κομμουνίστρια της Ανατολικής Γερμανίας, πέφτει σε κώμα και ξυπνά μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Επειδή η ευαίσθητη υγεία της δεν σηκώνει ψυχολογικά σοκ, τα δύο παιδιά της κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν την ψευδαίσθηση ότι το κομμουνιστικό καθεστώς δεν αποτελεί παρελθόν (http://www.athinorama.gr/cinema/movie/good_bye_lenin!-1007114.html).

Διπλή ζωή (Two lives),  Georg Maas - Judith Kaufmann, 2012

Ευρώπη 1990, το τείχος του Βερολίνου έχει πέσει. Η Katrine μεγαλωμένη στην Ανατολική Γερμανία, είναι ένα παιδί του πολέμου: το αποτέλεσμα της σχέσης μιας Νορβηγίδας και ενός Γερμανού στρατιώτη, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ενήλικη πια, επιστρέφει στη Νορβηγία και ξαναβρίσκει τη μητέρα της. Σήμερα, φαίνεται να απολαμβάνει μια ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή μαζί της, τον άντρα της, την κόρη και την εγγονή της. Όταν όμως ένας δικηγόρος ζητάει από την Katrine και την μητέρα της να γίνουν μάρτυρες σε μια δίκη εναντίον του Νορβηγικού Κράτους, εκ μέρους των παιδιών του πολέμου, εκείνη αντιστέκεται. Σταδιακά ένα δίκτυο καλά κρυμμένων μυστικών του παρελθόντος αποκαλύπτεται, ώσπου η Katrine καταλήγει ολοκληρωτικά εκτεθειμένη. Τότε, τα αγαπημένα της πρόσωπα θα πρέπει να πάρουν θέση: Τι έχει μεγαλύτερη σημασία, η ζωή που έχουν ζήσει μαζί ή το ψέμα στο οποίο βασίζεται; (http://www.stradafilms.gr/films/164)

Το Δεύτερο Παιχνίδι  (The Second Game), Corneliu Porumboiu, 2014

Ο σκηνοθέτης ξαναβλέπει και συζητά ένα ποδοσφαιρικό ματς που έγινε το 1988 σε χιονισμένο γήπεδο με τον πατέρα του, που ήταν ο βασικός διαιτητής του αγώνα. Μέσα από τις εικόνες αρχείου, το μοντάζ που έκανε στο υλικό το τηλεοπτικό κανάλι που μετέδωσε το παιχνίδι και τον πνευματώδη, ειλικρινή σχολιασμό που διατρέχει την όλη διαδικασία, αναδύονται οι στρεβλώσεις, οι απάτες, ο έλεγχος επιρροής κι ο φόβος που διέκριναν το καθεστώς Τσαουσέσκου (FLIX 02 JUL 2015  /  Μανώλης Κρανάκης).

Ήταν ή δεν Ήταν (12.08 East of Bucharest), Corneliu Porumboiu, 2006

Κάπου στα ανατολικά του Βουκουρεστίου, δύο άνδρες μοιράζονται τις αναμνήσεις τους από το ηρωικό επαναστατικό τους παρελθόν για την ανατροπή του δικτάτορα Τσαουσέσκου, σε ζωντανή μετάδοση στην τοπική τηλεόραση. Ωστόσο, οι θεατές της εκπομπής τηλεφωνούν στο στούντιο και ισχυρίζονται πως οι δύο καλεσμένοι, όχι μόνο δεν βγήκαν στους δρόμους, αλλά έπιναν στο καφενείο ή έκαναν ετοιμασίες για τα Χριστούγεννα. Ένα σπαρταριστό, διεισδυτικό σχόλιο για τη ρουμάνικη επανάσταση: άραγε συνέβη στ’ αλήθεια ή τελικά δεν συνέβη ποτέ; (FLIX 02 JUL 2015  /  Μανώλης Κρανάκης).

4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες (4 Months, 3 Weeks and 2 Days), Cristian Mungiu, 2007

Η Ρουμανία του Τσαουσέσκου ήταν ένα πολύ σκληρό μέρος να ζει κανείς. Ο Κρίστιαν Μούντζιου μεγάλωσε σ’ αυτήν και σπούδασε κινηματογράφο στην άλλη, την καινούργια Ρουμανία. Απ’ το 2000 κάνει ταινίες. «4 μήνες, 3 εβδομάδες και δυο μέρες» είναι ο τίτλος της ταινίας που ξεσήκωσε τις Κάνες κι είναι η ιστορία δυο κοριτσιών, που πρέπει να συνεργαστούν για να ξεπεράσουν το πρόβλημα της μίας στο εχθρικό περιβάλλον μιας παρακμάζουσας δικτατορίας. Βρισκόμαστε στο 1987. Η νεαρή και άτολμη Γκαμπίτα είναι έγκυος και θέλει να κάνει έκτρωση, κάτι που απαγορεύεται από το 1966 ως μέτρο για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας. Η φίλη της Οτίλια, πιο αποφασιστική, της υπόσχεται να τη βοηθήσει. Συναντάει εκείνη το γιατρό, όμως η συμπεριφορά του δεν εμπνέει για τη συνέχεια. Μέσα στην αρρωστημένη ατμόσφαιρα της παράνομης δοσοληψίας και τους κινδύνους που κρύβει η έλλειψη υγιούς περιβάλλοντος η επέμβαση τελικά γίνεται. Η Οτίλια όμως θα περάσει από πολλά κύματα μέχρι να βεβαιωθεί στο τέλος της μέρας ότι η φίλη της είναι καλά και ν’ αντιληφθεί ότι τίποτε δε θα είναι πια το ίδιο… (Λ. Τσουκνίδας http://www.in2life.gr/culture/cinema/article/144621/4-mhnes-3-evdomades-kai-2-meres-apo-thn-roymania-me-agaph.html).

Σιωπηλός Γάμος (Nunta Muta), Horațiu Mălăele, 2008

Το 1953 σ' ένα ρουμάνικο χωριό δυο νέοι αποφασίζουν να παντρευτούν. Τη μέρα του γάμου, όμως, πεθαίνει ο Στάλιν και οι γιορτές απαγορεύονται. Έτσι, το γλέντι εξελίσσεται στα βουβά… Σάτιρα, ηθογραφία, μαγικός ρεαλισμός, βουβό σινεμά και κωμωδία αλά Κουστουρίτσα συναντιούνται σε ένα φιλόδοξο εγχείρημα με (υπερβολικά πολλές) ιδέες, ευφυή ξεσπάσματα και σωστό αφηγηματικό τέμπο, χωρίς όμως δραματική ισορροπία και σαφή σκηνοθετικό προσανατολισμό.

Barbara, Christian Petzold, 2012

Πρόκειται για ένα κοινωνικό δράμα που απεικονίζει με ένα διεισδυτικό βλέμμα τις συνθήκες ζωής στην Ανατολική Γερμανία του ’80. Μια ιστορική ανασύσταση ενός κοντινού χρονικά κομμουνιστικού καθεστώτος που διακρίνεται για τον ευφυή συνδυασμό μεταξύ πλοκής και ντεκόρ, πολιτικής κατάστασης και αρχιτεκτονικής, κοινωνικών συμφραζομένων και προσώπων (http://www.clickatlife.gr/cinema/story/11696). Ένας νεαρός γιατρός που δουλεύει σε επαρχιακό νοσοκομείο της Ανατολικής Γερμανίας του 1980 γνωρίζει μια όμορφη συνάδελφό του την οποία παρακολουθεί η αστυνομία και η οποία μοιάζει να κρύβει το παρελθόν της (http://www.athinorama.gr ).

Yella, Christian Petzold, 2007

Η Γιέλα αποφασίζει να εγκαταλείψει τη μικρή της πόλη στην πρώην Ανατολική Γερμανία για μια πολλά υποσχόμενη δουλειά στο Ανόβερο. Την ημέρα της αναχώρησής της, όμως, θα έχει μαζί με τον εν διαστάσει σύζυγό της ένα παράξενο αυτοκινητικό ατύχημα (http://www.athinorama.gr/cinema/movie/yella-1008443.html).

Ταξίδι στα Κύθηρα (Voyage a Cythera), Θεόδωρος Αγγελόπουλος, 1984

Ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου, κουρασμένος απ' τις μυθοπλασίες, αναζητά μια ιστορία ουσιαστική και προσκολλάται σ' έναν γέρο που πουλάει λεβάντες στο δρόμο: τον Σπύρο, έναν πρώην κομμουνιστή, εξόριστο στην Τασκένδη, που έχει επιστρέψει στην πατρίδα μετά από 32 χρόνια εξορία. Στο χωριό του, που το είχε υπερασπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών, και προσπαθεί να το αποτρέψει. Ωστόσο, δεν μπορεί να συμπλεύσει με την πραγματικότητα που συναντά. Απομονώνεται. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τα παιδιά του, με τους γύρω του. Μόνο η γυναίκα του, πιστή και υπομονετική Πηνελόπη, τον ακολουθεί μέχρι το τέλος, μέχρι το τελευταίο του ταξίδι (http://www.theoangelopoulos.gr).

Η Σκόνη του Χρόνου (The Dust of Time), Θεόδωρος Αγγελόπουλος, 2008

O Α, Αμερικανός σκηνοθέτης ελληνικής καταγωγής, γυρίζει μια ταινία πάνω στην ιστορία του και την ιστορία των γονιών του. Μια ιστορία που εξελίσσεται στην Ιταλία, την Γερμανία, την Ρωσία, το Καζακστάν, τον Καναδά και τις Η.Π.Α. Κεντρικό πρόσωπο, η Ελένη, που διεκδικείται και διεκδικεί το απόλυτο της αγάπης. Ταυτόχρονα, ένα μακρύ ταξίδι, στην μεγάλη Ιστορία και στα γεγονότα των τελευταίων πενήντα χρόνων που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα. Τα πρόσωπα της ταινίας κινούνται σαν σε όνειρο, η σκόνη του χρόνου μπερδεύει τις μνήμες. Ο Α τις αναζητά και τις ζει στο παρόν.

Ida, Pawel Pawlikowski, 2013

Ένα σκοτεινό και τραγικό ταξίδι στην μεταπολεμική κομμουνιστική Πολωνία του 1960, που εισχωρεί βαθιά και εξαιρετικά διακριτικά στις πληγές και τα συναισθήματα ανθρώπων που οι ζωές τους άλλαξαν δραματικά μετά από όλα όσα υπέστησαν στον β΄παγκόσμιο πόλεμο, δοσμένο όχι μέσα από διαλόγους όπως θα περίμενε κανείς, αλλά πρωτίστως, μέσα από την εξαιρετική οπτική γλώσσα του φιλμ και την εξαιρετική υποκριτική των συντελεστών του, που καθιστούν εφικτό χωρίς την πρόσθεση επιπλέον σκηνών, να γνωρίσει ο θεατής τις θλίψεις τους, την ψυχρότητα και την ερημιά των ψυχών τους, να μάθει την κρυμμένη αλήθεια τους, στις σιωπές και σε αυτό που δεν εκφέρεται. Οι ασπρόμαυρες λιτές αλλά συναρπαστικές εικόνες σε ένα χορταστικό φορμά με αναλογία διαστάσεων 1.37:1, συνάδουν με την ιστορία, συμβάλουν στην δραματοποίηση της αφήγησης, συμπληρώνουν τα συναισθήματα και αναδεικνύουν την αντίθεση των εξαιρετικά πολυσύνθετων και αντιθετικών κεντρικών χαρακτήρων (http://myfilms-in.blogspot.gr/2014/11/ida.html).

Yuma, Piotr Mularuk, 2012

Μια ιστορία για την άνοδο και την πτώση του Zyga - ένα παιδί απο την Πολωνία γύρω στα είκοσι - που θέλει να αναλάβει την ευθύνη της ζωής του, μετά την πτώση του κομμουνισμού, αλλά σε μια εποχή χάους και ηθικής αναρχίας, που άθελα του γίνεται γκάνγκστερ (http://popcorn.gr/movies/10915-Yuma-2012).

Vodka Lemon, Hiner Saleem, 2003

Ο Χάμο, συνταξιούχος αξιωματικός του πρώην σοβιετικού στρατού, διασχίζει καθημερινά μια χιονισμένη έκταση για να επισκεφτεί τον τάφο της γυναίκας του. Το ίδιο κάνει και η Νίνα, μια όμορφη χήρα, που δουλεύει σε μια υπαίθρια καντίνα. Οι δρόμοι τους θα συναντηθούν, αλλά με σύνταξη 7 δολαρίων τι περιθώρια να υπάρχουν για γεροντικές ρομάντζες; (http://www.athinorama.gr/cinema/movie/vodka_lemon-1007388.html).

Ελεύθεροι κορυδαλλοί (Larks on a String), Jiří Menzel, 1969

Η ταινία απαγορεύτηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς της Τσεχοσλοβακίας και προβλήθηκε μετά την Βελούδινη Επανάσταση. Παρακολουθούμε τις ζωές κάποιων στιγματισμένων εχθρών του καθεστώτος που έχουν υποχρεωθεί σε καταναγκαστική εργασία σε κάποιο στρατόπεδο-εργοτάξιο. Μέσα από την καθημερινή τους συναναστροφή επιχειρείται μία λεπτή διακωμώδηση του άκαμπτου ολοκληρωτισμού των ψυχροπολεμικών ανατολικοευρωπαϊκών καθεστώτων.

Το αστείο (The Joke/Zert), Jaromil Jires, 1969

Όταν ο Ludvik Jahn ήταν στο πανεπιστήμιο, στην Τσεχοσλοβακία του 50, μία απερίσκεπτη κάρτα που έστειλε στη φιλενάδα του ως αστείο του στοίχισε την αποβολή του τόσο από το πανεπιστήμιο όσο και από το κομμουνιστικό κόμμα, και την καταστροφή της μετέπειτα ζωής του. Αναγκάζεται να περάσει 2 χρόνια στο στρατό, σε μία μονάδα ανεπιθύμητων, έπειτα ένα χρόνο στη φυλακή, και τέλος έξι δύσκολα χρόνια σε ορυχεία. Μετά από πολλά χρόνια, έχοντας βυθιστεί ολότελα μέσα στην αδιαφορία, τη μισανθρωπία και τον κυνισμό, του δίνεται η πολυπόθητη ευκαιρία να εκδικηθεί τον άνθρωπο που αποτέλεσε το "δήμιο" της ζωής και του μέλλοντός του, τον τότε επικεφαλής της φοιτητικής παράταξης Pavel, ξελογιάζοντας τη γυναίκα του. Τα πράγματα όμως δε θα εξελιχθούν όπως τα σχεδίαζε, και θα πάρουν μια "αστεία", όσο και τραγική τροπή. Μία πολύ καλή μεταφορά της νουβέλας του μεγάλου Τσεχοσλοβάκου συγγραφέα Milan Kundera, ο οποίος μάλιστα συν-υπογράφει και το σενάριο μαζί με τον σκηνοθέτη Jaromil Jires. Η εξέλιξη της πλοκής βασίζεται σε απανωτά flash-backs απο τη ζωή του πρωταγωνιστή στο πανεπιστήμιο, το στρατό και τα ορυχεία, που "δικαιολογούν" τη μεταστροφή του στο άδειο και απαθές τέρας που έχει καταντήσει. Τα flash-backs αυτά είναι υπέροχα σκηνοθετημένα, αφού στην πραγματικότητα δε μας μεταφέρουν στο παρελθόν, αλλά μας παρουσιάζουν τη συνομιλία του ήρωα με τους ανθρώπους που σημάδεψαν την προσωπική του ιστορία (http://playthatfilm.blogspot.gr /2010/12/zert-1969.html).

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι (The Unbearable Lightness of Being), Philip Kaufman, 1988

Το 1988 ο αμερικανός σκηνοθέτης Philip Kaufman μεταφέρει στον κινηματογράφο το ομώνυμο μυθιστόρημα του Milan Kundera «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι». Στην Πράγα του 1968, λίγο πριν από την εισβολή των Ρώσων στην Τσεχοσλοβακία συναντάμε τον Τόμας, γιατρό-χειρουργό, λάτρη του γυναικείου φύλου και αμετανόητο εργένη, προορισμένο να γεύεται τη γλυκιά ελαφρότητα του είναι, αδιαφορώντας για καταστάσεις όπως η δέσμευση και ο Κουμμουνισμός. Συνοδοιπόρος στη ζωή και στα πιστεύω του Τόμας είναι η φίλη και ερωμένη του Σαμπίνα, ζωγράφος στο επάγγελμα, η οποία αρνείται να δεθεί με ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις και απεχθάνεται ότι είναι κιτς. Η ζωή του Τόμας θα πάρει μια άλλη τροπή μετά από τη γνωριμία του με την Τερέζα, σερβιτόρα αρχικά (φωτογράφο στη συνέχεια) σε μια επαρχιακή πόλη της Τσεχοσλοβακίας, η οποία φθάνει στην Πράγα για να εγκατασταθεί εκεί, αλλά και στη ζωή του Τόμας. Η ταινία δεν καταφέρνει ίσως να αποδώσει τη φιλοσοφική σκέψη του Kundera στο έπακρο  μιας και αυτή «πετάει» με αποστομωτική ελευθερία από τα κοινωνικά γεγονότα στα ατομικά δεδομένα και από τους ατομικούς διαλογισμούς ως το χώρο του μεταφυσικού. Ωστόσο, με φόντο την Άνοιξη της Πράγας, «αυτής της μεθυστικής φιλελευθεροποίησης  του κομμουνισμού» σύμφωνα με τον Kundera, που τέλειωσε με τη ρώσικη εισβολή και με  χρήση γραμμικής αφήγησης ο σκηνοθέτης εστιάζει στους χαρακτήρες του βιβλίου, στις αντιδράσεις τους, στην καταγραφή των συναισθημάτων τους και του τρόπου με τον οποίο καθένας τους βιώνει τον έρωτα, τη φιλία, την πατρίδα, αλλά και την ιστορία, καταφέρνοντας τελικά να αποδώσει το κλίμα του βιβλίου στο βαθμό που το συγκεκριμένο μυθιστόρημα το επιτρέπει. Το βάρος των παραπάνω πραγμάτων και η αξία τους, το βάρος της ζωής εν τέλει, είναι διαφορετικά για καθέναν από τους ήρωες της ταινίας. Ο Τόμας και η Σαμπίνα ζουν ελευθεριακά, συμφιλιωμένοι με την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι , από την άλλη η Τερέζα παίρνει τα πράγματα πολύ στα σοβαρά, δεν καταφέρνει να καταλάβει τη χαρμόσυνη ματαιότητα του φυσικού έρωτα που απολαμβάνει ο Τόμας ή την ελαφρότητα της ιστορίας που είναι ελαφριά όσο και η ζωή του ατόμου, αβάσταχτα ελαφριά, σαν ένας κόκκος σκόνης που πετάει, σαν ένα  πράγμα που αύριο θα εξαφανιστεί και νιώθει αδύναμη γι’ αυτό. Η ζωή λοιπόν όπως και η ιστορία είναι πράγματα ελαφριά, αφού η αιώνια επιστροφή του Νίτσε και η αβάσταχτη ευθύνη που αυτή συνεπάγεται (θέμα που διαρκώς επανέρχεται στο βιβλίο), δεν είναι παρά μια ιδέα και έτσι δεν θα επαναληφθούν ποτέ. Παράλληλα, και για τον ίδιο λόγο, επειδή δηλαδή ζούμε μόνο μια φορά τα πάντα μετρούν στην καθημερινότητά μας και στον τρόπο που τη βιώνουμε. Έτσι, και οι ζωές των ηρώων της ταινίας αποκτούν ένα άλλο βάρος και συνθέτουν έναν κόσμο που στο τέλος παρουσιάζεται ενιαίος, αλλά πεπερασμένος, βαρύς παρά την ελαφρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, ένας κόσμος που φεύγει και δεν επιστρέφει (http://users.uoi.gr/kopi/?p=308).

Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (IVANOVO DETSTVO / IVAN'S CHILDHOOD),  Andrei Tarkovsky, 1962

Οταν ξεκινά η ταινία ο Ιβάν έχει ήδη χάσει την οικογένειά του που μαζί με όλους τους κατοίκους του χωριού του σφαγιάστηκαν από τους ναζί. Ετσι μπαίνει στην Αντίσταση εξελίσσεται σε ανιχνευτή της πρώτης γραμμής του μετώπου για το σοβιετικό στρατό και αναλαμβάνει παράτολμες επιχειρήσεις. Παρά το νεαρό της ηλικίας του επιδιώκει και γίνεται δεκτός από τους ενήλικους συμπολεμιστές του σαν ισότιμος, οι οποίοι θέλοντας να τον προφυλάξουν φροντίζουν να σταλεί σε στρατιωτική ακαδημία στα μετόπισθεν. Ο Ιβάν αρνείται να συμμορφωθεί και προσπαθεί να φύγει από το στρατό για να συναντήσει τους παρτιζάνους. Γίνεται όμως αντιληπτός από τους συντρόφους του και αποφασίζεται να σταλεί σε μια τελευταία αποστολή στις γραμμές του εχθρού... (http://www.clickatlife.gr /cinema /movie/4921/ta-paidika-xronia-toy-iban).

Και ο Κλήρος Έπεσε στον Σμάιλι (Tinker Tailor Soldier Spy), Tomas Alfredson, 2011

Μια ταινία που επαναφέρει τη νοσταλγία για τον Ψυχρό Πόλεμο. Γραμμένο στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ «Κι ο κλήρος έπεσε τον Σμάιλι» μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη το 2011. Η νοσταλγία για τον Ψυχρό Πόλεμο Βασισμένο στο καλύτερο μυθιστόρημα κατασκοπείας του Τζον Λε Καρέ, το έργο «Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι» τοποθετείται στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου (1973) και εξετάζει την περίπτωση ενός συνταξιοδοτημένου βρετανού κατασκόπου, του Τζορτζ Σμάιλι (Ολντμαν), ο οποίος επανέρχεται στην ενεργό δράση για να ανακαλύψει ποιος υψηλόβαθμος πράκτορας της ΜΙ5 είναι συνεργάτης των Σοβιετικών. Ο σιωπηλός, μεθοδικός και απολύτως αποτελεσματικός Τζορτζ Σμάιλι, του οποίου η αχίλλειος πτέρνα είναι η σύζυγός του (τον απατά εις γνώση όλων), είναι ο βασικός ήρωας στην «τριλογία του Σμάιλι» που συμπληρώνεται με τα βιβλία Οι άνθρωποι του Σμάιλι και Ο εντιμότατος μαθητής. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 απέκτησε τη μορφή του σερ Αλεκ Γκίνες στις σειρές του BBC «Tinker Tailor Soldier Spy» και «Οι άνθρωποι του Σμάιλι» που έχουν μείνει στην Ιστορία ως διαμάντια της βρετανικής τηλεόρασης. «Η νοσταλγία δεν υπήρξε ποτέ στις προθέσεις μου» είπε ο Αλφρεντσον, ένας παχουλός 45άρης με γυαλιά με χοντρό σκελετό, όπως περίπου αυτά που φοράει ο Σμάιλι/Ολντμαν στην ταινία. «Ο Ψυχρός Πόλεμος βολεύει τη δραματουργία και την ίντριγκα, όμως τα πραγματικά θέματα της ταινίας βρίσκονται στις έννοιες φιλίας, εμπιστοσύνης, προδοσίας - θέματα διαχρονικά, ανεξαρτήτως εποχής». Αυτό που ενδιέφερε τους δημιουργούς ήταν τα «σκουπίδια της κατασκοπείας», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο σκηνοθέτης. «Η κατασκοπεία δημιουργεί σκουπίδια, είναι τα θύματα του πολέμου, οι αθώοι που πέθαναν ή προδόθηκαν χωρίς να καταλάβουν καλά-καλά τον λόγο. Σήμερα μπορούμε να κοιτάξουμε με περισσότερη ψυχραιμία το ιστορικό πλαίσιο» συνεχίζει ο Αλφρεντσον. «Η ιστορική απόσταση βοηθά να μείνουμε αμέθυστοι μπροστά στη δύσκολη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και να δούμε ποιος είχε τελικά δίκιο και ποιος όχι» (http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=443027).

James Bond: From Russia With Love,  Terence Young, 1963

Ο Sean Connery επιστρέφει σαν 007 στη δεύτερη συνέχεια, βασισμένη στη νουβέλα του 1957, την αγαπημένη του JFK. Μαζί με τον Connery, πίσω από τις κάμερες επιστρέφει και ο Terence Young σε μία περιπέτεια που μεταφέρει τον Bond στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα πρέπει να αντιμετωπίσει την Ρωσίδα Πράκτορα, Tatiana Romanova (Daniela Bianchi). Η Tatiana πρέπει να σαγηνεύσει τον πράκτορα, για να την βοηθήσει να κλέψει για λογαριασμό των σοβιετικών ένα μηχάνημα αποκρυπτογράφησης, το οποίο θέλει και η CIA. Η Tatiana δουλεύει για την SMERSH, μία οργάνωση που έχει σαν σκοπό την εξολόθρευση πρακτόρων στην Ευρώπη, αλλά αυτό που δεν γνωρίζει είναι ότι πρακτικά δουλεύει για την  SPECTRE. Το “From Russia With Love” ήταν ακόμα πιο επιτυχημένο από το “Dr. No”, με εισπράξεις 78 εκατομμυρίων παγκοσμίως. Μας συστήθηκε πρώτη φορά ο χαρακτήρας του Q (Desmond Llewelyn), τον περίεργο επιστήμονα που παρείχε στον πράκτορα όλα εκείνα τα καταπληκτικά gadgets μέχρι και το 1999, στο “The World Is Not Enough”. Επίσης η ταινία ασχολήθηκε κυριολεκτικά και μεταφορικά με τον Ψυχρό Πόλεμο (see more at: http://cinefreaks.gr/2015/04/top-10-i-tenies-pou-tha-se-kanoun-na-katalavis-ti-esti-007)

Evilenko, David Grieco, 2004

Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία του σοβιετικού A.R.Cikatilo,(γνωστος ως το τερας του Ροστοφ), ο όποιος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους και πιο παρανοϊκούς κατά συρροή δολοφόνους του 20^ου αιώνα. Η εγκληματική δράση του συμπίπτει χρονικά με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και ο ίδιος συλλαμβάνεται με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ο ιταλός σκηνοθέτης, πίσω από την εγκληματική διάσταση της υπόθεσης Τσικατίλο, επιχειρεί να αναδείξει τις πολιτικές συνέπειες ενός κόσμου στραμμένου αποκλειστικά στη φιλοσοφία του υλισμού και τη σκοτεινή πλευρά του Homo Sovieticus.