4 prison's poems of Visar Zhiti (greek transl.)

Τέσσερα ποιήματα του Visar Zhiti*

μετάφραση: Αχιλλέας Σύρμος

Η κατάρα

Κανένας να μην επιστρέψει σε κανένα σπίτι

σαν αρχίζει και σουρουπώνει.

Εσύ, να μην είσαι πουθενά μέσα στο δειλινό

πουθενά μέσα σε κανένα δωμάτιο

σε κανένα δρόμο πουθενά

στην επιστροφή να μην είσαι.

Τρομαχτικά απαράλλαχτα οι μέρες σου να περνούν:

πέντε φορές μάζωξη παρασκευιάτικα

και οι Τρίτες σου κακορίζικες,

να μην είσαι πουθενά μέσα στην Κυριακή!

Έγνοιες μικρές το μυαλό σου να μη βασανίζουν

-όπως σκέψεις για δάκρυα ή σκαριφήματα ποιητικά-

όντας εσύ ο ίδιος η πιο μεγάλη απειλή που ελλοχεύει στον κόσμο:

κατάδικος!

(Στρατόπεδο-ορυχείο Κιαφ Μπάρι, 27 Απριλίου 1984)

Κατά τον έλεγχο

Βρέθηκαν ακόμα και μικρομάχαιρα

Τρόφιμα απαγορευμένα εξολοθρεύτηκαν…

Βιβλία ρίχτηκαν στην πυρά…

Εμένα όμως μου κόστισε ένα παράνομο καθρεφτάκι

που το ποδοπάτησαν καταγής.

Σαν ένα μακελειό κομματιασμένων ματιών

έμοιαζαν τα θρύψαλα του γυαλιού

πάνω στο δυσμικό πάτωμα.

Ο θάνατος συνεχίζει

Έπεσε στις σκάλες

και δεν μπόρεσε άλλο να σηκωθεί

(συνέχισε έπειτα τη διαδρομή του ο θάνατος).

…θα τον παραχώσουν στη γη …άγνωστο πού

…δίχως φέρετρο…

Οι σανίδες είχαν ξοδευτεί για το κρεβάτι

(θάλαμος 2, κελί 7, σειρά 3, αριθ. 51)

…ούτε κηδεία…

Τον είχε συνοδεύσει κάποτε ο όχλος

όταν τον οδηγούσαν στη δίκη –με τις χειροπέδες.

…ούτε ταφόπλακα…

Τι κι αν πέτρα, πέτρα, πέτρα έβγαζε μια ζωή!

Τον είχαν εξάλλου κάποτε θρηνήσει-

είχε και παλιότερα για τους δικούς του πεθάνει.

Δούλευε στις οπές της γης

τη γνώριζε ήδη καλά τη σκοτεινότητα της ταφής του.

(Στρατόπεδο-ορυχείο Σπατς, 16 Γενάρη 1983)

Παγερότητα

Κάνει κρύο…

Και για μένα τον κατάδικο

και για σένα στρατιώτη

που την καταδίκη μου περιφρουρείς.

Και στους δυο

δεν θα άρεσε άραγε το σπινθήρισμα

της ίδιας φωτιάς;

* Ο Visar Zhiti, το ποιητικό έργο του οποίου εξύμνησε ο Ουμπέρτο Έκο, γεννήθηκε στο Δυράχιο το 1952. Η πρώτη του ποιητική συλλογή απορρίφθηκε από το αλβανικό κομμουνιστικό καθεστώς και αποτέλεσε, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, την αιτία της σύλληψης και της καταδίκης του ποιητή ο οποίος έζησε έγκλειστος στα στρατόπεδα-ορυχεία του Σπατς και του Κιαφ-Μπάρι μέχρι τον Ιανουάριο του 1987. Σύμφωνα με τον Καναδό αλβανολόγο Robert Elsie, κατατάσσεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της σύγχρονης αλβανικής ποίησης και ταυτόχρονα έχει καταξιωθεί ως μία από τις πιο ποιοτικές φωνές της λογοτεχνίας των γκουλάγκ (gulag literature) της Ανατολικής Ευρώπης. Πολλά από τα ποιήματα της φυλακής θα μεταφραστούν στα αγγλικά και θα συμπεριληφθούν στην ανθολογία The Condemned Apple (Zhiti Visar, The Condemned Apple: Selected Poetry, transl. Robert Elsie, Green Integer Books, Los Angeles & Copenhagen 2005). Ανθολογία ποιημάτων του έχει κυκλοφορήσει επίσης στην Ιταλία υπό τον τίτλο Confessione senza altari ( Zhiti Visar, Confessione senza altari, Curatore: E. Miracco, prefazione Seb. Grasso, ed. Diana, 2012). Έχει διατελέσει Υπουργός Πολιτισμού επί κυβερνήσεως Μπερίσα και πρέσβης της Δημοκρατίας της Αλβανίας στο Βατικανό. Ζει στην Ουάσιγκτον όπου εργάζεται ως διπλωματικός επιτετραμμένος.

https://www.bibliotheque.gr/article/74931