Δευτέρα 24 Ιουλίου 2017

European Union Prize for Literature: Rudi Erebara



European Union Prize for Literature

EUPL Albanian winner 2017 is Rudi Erebara. With his winning book "The Epic of the Morning Stars" you'll follow the journey of Suleyman, an Albanian painter employed at the state decoration company in the capital of Albania.

Synopsis:
The novel Epika e yjeve të mëngjesit (The Epic of the Morning Stars) is a testimony to the destiny of Suleyman, an Albanian painter employed at the state decoration company in the capital of Albania. A technical issue occurring on 16 October 1978, the birthday of Albania’s dictator Enver Hoxha, is attributed to him by the State Security Services. Around this time, Albania is about to sever its relations with Mao’s communist China. Also on 16 October 1978, Józef Wojtyła, a priest from communist Poland, becomes Pope John Paul II in the Vatican. In the late evening of 16 October, a heavy shower washes away the letters of the slogans written by the state decoration company in deep red, the symbol of the blood spilled during the war for freedom by the communist fighters. Even though the festivities are over, the state security, under the direct orders of the communist dictator, starts the hunt for the perpetrators, even though no perpetrators could possibly exist. Suleyman is a man singled out as standing on the other side of the trench of class warfare, conceived and fanatically carried out by the ruling communists. As he feels he is being singled out as a victim, Suleyman tries to change his name to Edmond. He also makes a painting showing some partisans around a fire. This is viewed as a good enough reason for Suleyman to be punished.

Excerpt:
Translated from Albanian by Rudi Erebara

Edmond popped the Fernet bottle open, his mouth still full of bread and half-chewed beans. He filled his cup to the brim. He burped. “Today, on 17 October 1978, we, the verily exuberant people of Albania, mark the celebration of the anniversary of our beloved Party leader, through a host of achievements and over-fulfilments of the central plan in all fields of life. This is the main news edition in Radio Tirana...” but he paid no attention. A gust of wind blew like mad outside as he filled the second glass. The windows crackled. Then the rain started to fall down in heavy drops, pounding the glass, with small interruptions every now and then when the wind blew anew. “It looks like they stopped mentioning China every second word,” he thought. He put away his plate and spoon on the sink. He washed them in cold water and capsized the plate. He put the spoon on top of it. Then he swept the table clean. He wandered around, cigarette tucked in his mouth as he did not want to sleep that early. He sat down and picked up a folder, then he went to take another sip to scare the sleep away. The third glass wiped away the rest of his hoarded fatigue. It happily dawned on him that tomorrow would be an easy day. The rain outside shifted into a thunderstorm. He wanted to have another glass, but then again he was too sleepy. He took the radio into the room. He tuned in to an Italian channel and kept the volume down to the minimum. He lay in the bed and got lost in revelry. He woke up just a bit later as the room became chilly. He turned off the radio. The rain started to fall with brief intermissions after the first thunderstorm.

The morning dawned in a single colour. The sun broke through dimly as a dot of milk on the coffee. Edmond glimpsed it only once on the tip of the mountain, wrapped in a maelstrom of clouds as a white blotch on the steely-blue wall made of air. Then it vanished. He blinked and looked at the clock. Then he spoke out just to listen himself speak: let’s see if we’ve got a new pope! The battery-powered radio started crackling like a piece of iron sweeping on the wall. Edmond rubbed his eyes and read the letters on the blue top of the radio: 'Illiria 2 bands 8 transistors/volume/tuning/M-black key, 2 for medium and short-range.' He turned on the volume, just a bit. Then he adjusted the frequency, and right when he least expected it, the radio started roaring in Italian: “Campari ed allegria!” Edmond abruptly turned the volume control down to the cracking off noise again. The broken and reinstated silence came over him as a substance suspended in mid-air, impatiently vibrating behind the window pane. He pricked up his ears so as to listen to the news at the minimum volume. The silence was still on. The voice of the speaker cut invisibly from the darkness of the radio waves into the viscera of the radio, from the loudspeakers out into the fresh twilight of the room, then into the dusk of his ears, lighting up a flame inside them.

Buongiooorrrnooo stamattittna aaaa tuuuutttiiii! Yesterday, on 16 October 1978, three days after last Saturday’s session, the papal conclave elected the new pope, the Polish cardinal Karol Józef Wojtyła, with 99 out of 111 votes. The Pope accepted his election with the following words: “Faithful to my belief in Christ, my Lord, and faithful to Our Lady the Mother of Christ and to the Church, regardless of the difficulties I accept.” The Pope has chosen the name of Giovanni Paolo Secondo in honour and remembrance of the late Pope Giovanni Paolo Primo. The Pope addressed the crowd in the Vatican City with these words that stood out of the protocol: “Dear brothers and sisters, we are saddened at the death of our beloved Pope John Paul I, and so the cardinals have called for a new Bishop of Rome. They called him from a faraway land – far and yet always close because of our communion in faith and Christian traditions. I was afraid to accept that responsibility, yet I do so in a spirit of obedience to the Lord and total faithfulness to Mary, our most Holy Mother. I am speaking to you in your – no, our Italian language. If I make a mistake, please 'corrict' me…”

Wojtyła became the 264th pope, according to the chronological list of popes, the first non-Italian in 455 years. At only 58 years of age, he is the youngest pope... here the radio control was promptly turned off by Edmond’s eager hand, curled all around it as a snail’s shell around the snail. Allah is great! He jumped for joy – our Polish mate became pope!

His voice cut through the dusk broken down by the city light, as if it were something tangible. He fumbled haphazardly on the floor to reach his socks. A heavy groan emanated from his throat. His smile turned into a frown and then gradually into an impatient grimace. He sat on the bed with his head down. The silhouettes of his socks gave a faint contrast against the fuzzy background of the tiles cast in grey concrete blocks. He pulled up his body numbed from sleep. The rattle of the glass vibrating under the thunderstorm made him look up to the clock. He stood up and switched on the light. He took the radio and tuned in to Radio Tirana. He switched it off and opened the window. He sniffed a few times outside just to gauge the cold out there. It appeared to him as if his strange feeling of happiness sneaked out with the sniffs and started roaming the city outside, under the bleak sky, as a little invisible phantom.

He went to the bathroom. He stopped in front of the mirror so he could see with his own eyes the frozen smile on his lips. He swept his hand over his unshaven cheeks, made a move to get out, before stopping at the bathroom door. He looked at the clock again as he managed to put up another victorious smile on the ruins of the vanished one, and he said in a loud voice: I need to be clean-shaven, as if I’m going out to a wedding, venerable Tóngzhì Suleyman: our Polish mate is now Comrade the Pope!

He put the coffee pot on the electric burner. He took the radio and put it on the table. He grabbed a bread crust and saw the clock. He heard seven minutes worth of Italian radio, the radio tightly pressed on his ear. Then he switched to Radio Tirana and turned up the volume. The water boiled in seven minutes. He went in the bathroom to shave. He put some foam on his cheek as he gnawed at the dry bread crust, trying to spare his lips from the foam. The brave voice of the speaker rattled the radio case. It enumerated the rate of over-fulfilments of the central plan and the selfless endeavours to fulfil the tasks of the sixth five-year plan in the heroic battlegrounds of the large industrial compounds still under construction. The speaker put a heavy stress on the 'r' sound, she made everything sound strrronger, tougherrr, grrreater, and everything sound like somebody else put it on the script for her, Edmond said loudly.

  • We marrrrch forrrward, in a revolutionary rrhythm! – he prudently chanted, as he elegantly swept his face with the tricky blade of the Astra razor – We shave our faces with the rrrevolutionary rrrrazor you damn Chinese rrrevisionists! Long live the rrrevolutionary rrrazor! Long live the Chinese folks who don’t give a damn about shaving for they’ve got precious little hair to shave. Long live coffee with Fernet... to victorrry!
Edmond made an abrupt end to his heroic chanting by splashing a handful of water on his face. He grunted and started to wipe his face dry with a towel. He rubbed the cloth vigorously on his face so as to get warm – may the bloody Russian revisionists lick our asses down to the square root... Bastards! Rascals! Traitors! Let’s write it down in huge letters: faster, further, higher – the radio played the soundtrack of some worker’s march and Edmond adapted the refrain to the rhythm of his shaving moves: “The pickaxe in the one hand / our country lalala / the rifle in the other hand / lalala, lalala / we press forward, always forward...” He turned the radio control off and the silence of the rain carried on.

He went outside and down to the staircase, glanced at the clock and at the weather outside in the vain hope that there was no rain, and then he turned back to fetch the umbrella. That umbrella was a source of permanent nuisance. One had to take care not to break it. One had to mind so that it did not get stolen. Buying a new umbrella is five working days’ worth, he mumbled to himself as he always did, as he grabbed it by the hand grip. As he turned the key in the lock, he said in a loud voice – yet only loud enough for him to hear – and in sync with the cracking of the lock: crick-crack. He did this to convince himself that he actually locked the door. He went downstairs bumping his umbrella at every step, one bump following the other.

He went four floors down and then exited the building, constructed by volunteer work, from exit three. His home, apartment 13, remained up there; two rooms and one kitchen, empty and lonesome. He went straight ahead, turning his back on it. He thought of his parents, about how they died one after the other, about how it emptied his life. They left him with the void boxes of his apartment’s rooms, they left him alone with his memories and his freedom, lots of freedom, so much he couldn’t possibly make use of it all. That daily remembrance was quite a difficult feat to accomplish, and it was hard for him every time he thought about leaving his home behind; he struggled with this habit as if it were a vice.

Freedom follows loneliness, as days follow nights. It took its toll on him, especially on weekends. It got entangled into his loneliness until both became a knot, and he was all alone in the whirlwind of his unsolvable memories. The time and space of their absence grew bigger as a trench dug in the mud gets bigger from the water collected in winter. In the long winter nights, the sadness ate up what once filled him with joy in the long summer days. It appeared to him as if the case of the radio pressed on his cheek was the embankment of that empty trench. There the loneliness got finally stuck and ground to a halt. The plastic radio case vibrated with music and unknown voices speaking in Italian. No words were intelligible in the new songs, they sounded like the wind blowing into an empty ditch, blowing out from the other side with unfathomable scents reminding him that all obstacles can be overcome, as they made him reminisce of bridges leading into better times, when fine memories shined up his days, as the summer sunshine brightened the facades of old beachfront houses with a butter-like colour, similar to the reflection of white skirts on the skin of suntanned young girls’ knees.

Παρασκευή 26 Μαΐου 2017

The albanian poet Sejfulla Malëshova between socialist realism and repression literature



Ο αλβανός ποιητής Sejfulla Malëshova μεταξύ σοσιαλιστικού ρεαλισμού και λογοτεχνίας των διωκομένων (Poeti Sejfulla Malëshova midis realizmit socialist dhe letërsisë e të përndjekurve politikë)

 Αχιλλέας Σύρμος 

Υπήρξε, αναμφισβήτητα, ο μεγαλύτερος θεωρητικός του μαρξισμού της Κομμουνιστικής Αλβανίας, μέλος της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κομιντέρν), εκ των θεμελιωτών του ΚΚΑ, ιθύνων νους της πρώτης μεταπολεμικής κομμουνιστικής διακυβέρνησης της χώρας και εισηγητής του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην αλβανική λογοτεχνία. Ο Sejfulla Malëshova γεννήθηκε το 1901 στο χωρίο Limar της Malëshova στην επαρχία της Πρεμετής (Përmet), στη νότια Αλβανία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, του χορηγήθηκε υποτροφία από το ιταλικό κράτος και παρακολούθησε μαθήματα ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης όπου, εν τέλει, εγκατέλειψε, έχοντας έρθει ήδη σε επαφή με κομμουνιστικούς κύκλους της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη, μαζί με άλλους αλβανούς φοιτητές, εξέδωσε το περιοδικό Studenti Shqiptar στο οποίο άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα. Όταν ο ορθόδοξος ιερωμένος Theofan Stilian Noli (ιδρυτής της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας, γνωστός ως Fan Noli) ανέλαβε το πρωθυπουργικό αξίωμα και εκλήθη να σχηματίσει τη δημοκρατική κυβέρνηση του 1924, διόρισε τον εικοσιτριάχρονο, τότε, Malëshova γενικό γραμματέα του πρωθυπουργικού του γραφείου.
Με την ανατροπή της κυβέρνησης Noli, λίγους μήνες αργότερα, ο Malëshova εγκαταλείπει την Αλβανία και μεταναστεύει στη Γαλλία. Στο Παρίσι, ασπάστηκε τη μαρξιστική θεωρία και μελέτησε σε βάθος την Οκτωβριανή Επανάσταση, η ιδεολογική αύρα της οποίας τον ώθησε να μετεγκατασταθεί στη Μόσχα και να γίνει μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης, ολοκληρώνοντας, εν τω μεταξύ, τις σπουδές του στη φιλοσοφία και στις αρχές της μαρξιστικής θεωρίας. Συμμετείχε στο 1ο Συνέδριο της Ένωσης Σοβιετικών Συγγραφέων όπου και επαινέθηκε για τον επαναστατικό χαρακτήρα των ποιημάτων του από τον Μαξίμ Γκόρκι. Το 1931, ύστερα από τη ρήξη στις τάξεις του Κ.Κ.Σ.Ε με την υπόθεση Μπουχάριν, θα σταλεί εξορία στον Καύκασο με την κατηγορία του μπουχαρινισμού και θα εργαστεί ως εργάτης σε τοπική βιομηχανική μονάδα. Αποκαθίσταται κομματικά και ιδεολογικά ένα χρόνο αργότερα, όταν, σε κάποια συνάντηση του Πολιτμπιρό, ο ίδιος ο Στάλιν υποστήριξε θέσεις τις οποίες με σθένος και επιμονή είχε εκφράσει νωρίτερα ο Sejfulla Malëshova. Λίγο μετά την αποκατάστασή του στο ΚΚΣΕ, επιστρέφει στη Μόσχα και διορίζεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λεμονόσοφ καταλαμβάνοντας την έδρα της μαρξιστικής θεωρίας. Το 1934 γίνεται δεκτός ως μέλος στην Κομιντέρν και με την ιδιότητα αυτή θα επιστρέψει για κάποιο χρονικό διάστημα, μεταξύ των ετών 1938-141, στη Γαλλία. Στο Παρίσι και τη Λυών έρχεται σε επαφή με διανοούμενους από τον κύκλο των αλβανών εμιγκρέδων, όπως τον Ymer Dishnica και τον Ali Kelmendi, και συνεργάζεται στην έκδοση των εντύπων της διασποράς μέσω των οποίων αναπτύσσει τις μαρξιστικές του θέσεις για μία κομμουνιστική προοπτική της Αλβανίας, θέσεις τις οποίες θα υποστηρίξει εμπράκτως με τον επαναπατρισμό του στην Αλβανία, το 1941, προκειμένου να συνδράμει στη σύσταση του αντάρτικου κινήματος και στη διάδοση του κομμουνισμού.
Με τη λήξη του πολέμου, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Lame Kodra», εκδίδει στα Τίρανα την ποιητική συλλογή Στίχοι (Vjersha, 1945) η οποία συμπεριλαμβάνει ποιήματα που έγραψε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο εξωτερικό όπου και καλλιέργησε μια ιδιαίτερα προσωπική ποιητική τεχνοτροπία με θεματολογία βασισμένη στο πνεύμα του αντιφασισμού και των δίκαιων λαϊκών αγώνων για κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική πρόοδο. Οι Στίχοι γνώρισαν μεγάλη απήχηση στην κομμουνιστική νεολαία που συνήθιζε να αποστηθίζει τα ποιήματα του Malëshova. Την ίδια περίοδο, διορίζεται Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού στην κομμουνιστική κυβέρνηση του Ενβέρ Χότζα και χρήζεται επικεφαλής της νεοσύστατης Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών Αλβανίας, επιφορτιζόμενος, ως πλέον αρμόδιος, την επίβλεψη του «εξαναγκαστικού γάμου μεταξύ της αλβανικής λογοτεχνίας και του μαρξισμού-λενινισμού». Του ανατέθηκε, επίσης, το σύνολο των ευθυνών επί της πολιτιστικής πολιτικής που θα ακολουθούσε το Κόμμα. Ήταν αυτός που εισήγαγε και καθιέρωσε το σοσιαλιστικό ρεαλισμό στην Αλβανία, χωρίς, ωστόσο, να ανήκει στην κατηγορία εκείνων που αποκήρυξαν βίαια το λογοτεχνικό έργο των μεγάλων προπολεμικών συγγραφέων, όπως του Gjergj Fishta, του Fan Noli και του Faik Konica. Πιστός στις βαθύτατα δημοκρατικές του αξίες, κατά τη βραχύβια θητεία του ως ρυθμιστής των λογοτεχνικών ζυμώσεων στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, αρνήθηκε να αποκλείσει από την πνευματική ζωή της Κομμουνιστικής Αλβανίας δημοφιλείς και αναγνωρισμένους διανοουμένους  που δεν είχαν ενστερνισθεί την κομμουνιστική ιδεολογία.
Παράλληλα, του ανατέθηκε να χαράξει την κομματική πολιτική στο νευραλγικό τομέα της οικονομίας και να διαχειριστεί τη θεμελίωση του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Ο Malëshova υποστήριξε μια συνταγματική εφαρμογή του μαρξισμού που θα συνεκτιμούσε τις ιδιαιτερότητες της αλβανικής οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας και ήταν πολέμιος της ιδέας της υπαγωγής της Αλβανίας στο γιουγκοσλαβικό μοντέλο, ιδέα την οποία ενστερνίζονταν εκείνη την εποχή ο Ενβέρ Χότζα. Τάσσονταν, επίσης, υπέρ μιας εξωτερικής πολιτικής που θα προωθούσε τη συνεργασία με τη Σοβιετική Ένωση και τις ιδεολογικά ομόδοξες σοσιαλιστικές δημοκρατίες, χωρίς, ωστόσο, να δαιμονοποιεί την ανάπτυξη διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων με τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρεατανία, τη Γαλλία και τις υπόλοιπες δυτικές χώρες. Στον τομέα της οικονομίας και της αγροτικής παραγωγής, τάχθηκε κατά της εξοντωτικής δίωξης των μελών της προπολεμικής αστικής τάξης καθότι υποστήριζε ένα μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο η τεχνογνωσία και η εμπειρία επί των οικονομικών πρακτικών, που η τάξη αυτή διέθετε, θα χρησιμοποιούνταν προς όφελος της προλεταριακής κυριαρχίας.
Για το σύνολο των θέσεών του, αλλά κυρίως εξαιτίας της αντιζηλίας του Ενβέρ Χότζα προς το πρόσωπό του λόγω της ευρείας λαϊκής του αποδοχής, το Φεβρουάριο του 1946, σε μία από τις συγκεντρώσεις του Πολιτικού Γραφείου εκδιώχθηκε από κάθε κομματικό αξίωμα με την κατηγορία του λιμπεραλισμού και του οπορτουνισμού. Στη συνέχεια καθαιρέθηκε από το αξίωμα του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού και από τη θέση του επικεφαλής της Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών την οποία ο ίδιος είχε ιδρύσει. Ακολούθησε η εξορία του στην κωμόπολη του Μπαλς (Ballsh), όπου έζησε δύο χρόνια σε κατ’ οίκον περιορισμό, και μερικά χρόνια αργότερα στο Φίερ (Fier) η οποία συνοδεύτηκε από μία εφ’ όρου ζωής απομόνωση και μία συνεχή και ασφυκτική δίωξη από τη SIGURIMI.
Κατά τη διατύπωση του Robert Elsie, o Sejfulla Malëshova επέζησε της πτώσης του. Πράγματι, ο Malëshova υπήρξε ο πρώτος ισχυρός κομματικός αντίπαλος του Ενβέρ Χότζα και ήταν ένας από τους ελάχιστους υψηλά ισταμένους διαφωνούντες εντός της κομματικής ιεραρχίας που έπεσε σε δυσμένεια από το δικτάτορα χωρίς να διαταχθεί, ωστόσο, η φυσική του εξόντωση, εξαιτίας, ενδεχομένως, της διεθνούς αναγνώρισης του Malëshova στις τάξεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς και της φήμης που έχαιρε στους κόλπους της σοβιετικής ιντελιγκέντσιας. «Αυτός ο αριστερός ιδεαλιστής, ο οποίος υπήρξε κάποτε μέλος της Κομιντέρν, […] πέρασε την υπόλοιπή του ζωή εξόριστος και εργαζόμενος ως αποθηκάριος στο Fier όπου για χρόνια κανένας κάτοικος της πόλης δεν τόλμησε να του απευθύνει το λόγο. Η μόνη κοινωνική επαφή του ήταν να παίζει ποδόσφαιρο με τα παιδιά της γειτονιάς του. Κάθε φορά που κάποιος επιχειρούσε να τον πλησιάσει, εκείνος έκλεινε τα χείλη του με τα δάχτυλά του, υποδηλώνοντας τον όρκο της αιώνιας σιωπής η οποία του εξασφάλιζε την φυσική του επιβίωση». Ακόμα και κατά τις σπάνιες των περιπτώσεων που κάποιοι τόλμησαν να συζητήσουν μαζί του ζητήματα ποιητικής έκφρασης, όπως ο νεαρός ποιητής Nuredin Boriçi, καταδικάστηκαν με ποινή φυλάκισης από το καθεστώς.
Ο Sejfulla Malëshova πέθανε στις 9 Ιουνίου 1971 στην πόλη της ισόβιας εξορίας του, σε «αδιανόητη απομόνωση», έπειτα από σύντομη νοσηλεία λόγω οξείας σκωληκοειδίτιδας. Μεταγενέστερες έρευνες στο ιατρικό του απόρρητο, από το οποίο είχαν διαγραφεί τα πιο σημαντικά στοιχεία του περιστατικού, στηρίζουν την υπόθεση κάποιας «εσκεμμένης αμέλειας» ή ακόμα και της δολοφονίας. «Αν και όλοι στην πόλη συνήθιζαν να αποστηθίζουν τα ποιήματά του, κανείς δεν τόλμησε να παρασταθεί στην κηδεία του. Ετάφη υπό την παρουσία της αδελφής του, του νεκροθάφτη και δύο πρακτόρων της SIGURIMI».
Σε θεωρητικό επίπεδο, η συμπερίληψη του λογοτεχνικού έργου του Sejfulla Malëshova στο corpus της αλβανικής λογοτεχνίας των διωκομένων φέρει έντονα το στοιχείο της παραδοξότητας,  καθόσον το πέμπτο κριτήριο του ορισμού τοποθετεί τα εγγεγραμμένα σε αυτήν έργα στον θεματικό, υφολογικό και ιδεολογικό αντίποδα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Πώς είναι δυνατόν, συνεπώς, ο εισηγητής του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην Κομμουνιστική Αλβανία να είναι ταυτόχρονα και εκπρόσωπος της λογοτεχνίας των διωκομένων; Η περίπτωση του Sejfulla Malëshova επαναφέρει θεωρητικά ζητήματα που ανέκυψαν εν τη συστάσει της σοβιετικής λογοτεχνίας του γκουλάγκ η οποία, όπως εξετάστηκε αναλυτικά στο πρώτο κεφάλαιο, ανάγει την καταγωγή της στο λογοτεχνικό έργο Σολόφκι του Μαξίμ Γκόρκι που συνέγραψε κατόπιν κομματικών υποδείξεων προς ενίσχυση των προπαγανδιστικών μηχανισμών του σταλινισμού. Συγκεκριμένα, το ζήτημα που επαναφέρεται, δια της λογοτεχνικής αναφοράς στο έργο του Malëshova, είναι το ίδιο το σημείο ειδολογικής συνάντησης της λογοτεχνίας του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και της λογοτεχνίας των διωκομένων. Η ποιητική συλλογή Στίχοι (Vjersha) που εκδίδει ο Malëshova το 1945, εκτός από το να σηματοδοτεί την εμφάνιση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην αλβανική λογοτεχνία, φέρει, ταυτόχρονα, το σπέρμα μιας επαναστατικής λειτουργίας της τέχνης που στηλιτεύει κάθε δεσποτισμό και εμφορείται από τις αυθεντικές αξίες της πρώτης επαναστατικής ορμής ενάντια στη φασιστική και ολιγαρχική καταπίεση, μια επαναστατική ορμή που συναντάμε τόσο στους φλογερούς στίχους του Μαγιακόφσκι όσο και στα έργα της Ρώσικης Πρωτοπορίας του 1920. Το ποιητικό έργο του Malëshova, ακόμα και τα ελάχιστα ποιήματα που γράφει στα χρόνια της εξορίας, μένει αμόλυντο και ανεπηρέαστο από την μετατροπή του ΚΚΑ σε έναν πρωτόγνωρα τυραννικό μηχανισμό εξουσίας που συμπαρέσυρε την επίσημη εγχώρια λογοτεχνική παραγωγή στον προπαγανδιστικό εκφυλισμό, στην προώθηση της προσωπολατρίας του δικτάτορα Ενβέρ Χότζα και στην εξύμνηση φανταστικών σοσιαλιστικών θαυμάτων.
Ωστόσο, ούτε η έκφραση της γνήσιας επαναστατικής ορμής των Στίχων (Vjersha), ούτε η εξοντωτική απομόνωση και η μακροχρόνια δίωξη που ασκήθηκε εναντίον του συνθέτουν τις ικανές εκείνες συνθήκες επί των οποίων δικαιολογείται η συγκατάταξη του Sejfulla Malëshova στο πάνθεον των εκπροσώπων της αλβανικής λογοτεχνίας των διωκομένων. Το λογοτεχνικό έργο που τηρεί επί αρκούντως τα ορισθέντα ειδολογικά κριτήρια γράφτηκε από το Malëshova στα χρόνια της εξορίας. Σύμφωνα με τις έρευνες του καθηγητή Nasho Jorgaqi στα Κρατικά Αρχεία της κομμουνιστικής περιόδου (ARKIVI QENDROR I SHTETIT), στα τέλη της δεκαετίας του 2000, αναδύθηκαν από την αφάνεια χειρόγραφα με έξι ποιήματα του Malëshova τα οποία, παρά την εμφανή υφολογική τους επιρροή από το σοσιαλιστικό ρεαλισμό, διαπνέονται από την αίσθηση μίας συσσωρευμένης δυσφορίας που εσωτερικοποιείται και μια λεπτή ειρωνεία που εκδηλώνεται ως ψόγος κατά του ίδιου του δικτάτορα και του χοτζικού ολοκληρωτισμού, στοιχεία τα οποία απαντούν ειδικότερα στο ποίημα «Ο άνθρωπος με τους κοθόρνους και τους αυλικούς (Njeriu me këmbajka dhe servilët)». Μαζί με τα χειρόγραφα των ποιημάτων, η έρευνα του καθηγητή Jorgaqi ανέσυρε διάφορα σκόρπια χειρόγραφα μεταφράσεων του Malëshova, όπως μεταφράσεις ποιημάτων του Πέρση ποιητή και φιλοσόφου Ομάρ Καγιάμ, του Πούσκιν και του Νεκράσοφ. Είναι γνωστό ότι, όπως ακριβώς και με την περίπτωση του Jusuf Vrioni, το χοτζικό καθεστώς υποχρέωνε, μεταξύ άλλων, τους διωκόμενους διανοουμένους σε καταναγκαστική μεταφραστική εργασία στον κρατικό εκδοτικό οίκο «Naim Frasëri». Ο εν λόγω εκδοτικός οίκος κυκλοφόρησε το Βυσσινόκηπο του Τσέχωφ σε μετάφραση Malëshova χωρίς, ωστόσο, να αναφέρεται το όνομά του, κατά τα καθεστωτικά ειωθότα. Με την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Αλβανία και κατά τα πρώτα χρόνια της δημοκρατικής μετάβασης, το όνομα του Sejfulla Malëshova παρέμενε σχεδόν ξεχασμένο στη συλλογική μνήμη. Η επιστημονική έρευνα επί της αξίας του λογοτεχνικού και μεταφραστικού του έργου, όσο και επί των πολιτικών του αρχών, τυγχάνουν εν εξελίξει. Πολλοί είναι εκείνοι που υποπίπτουν στον πειρασμό της υπόθεσης σχετικά με την ιστορικοπολιτική οδό που θα είχε χαράξει ο μαρξισμός στην Κομμουνιστική Αλβανία εάν ο ίδιος είχε επικρατήσει στην εσωκομματική σύγκρουσή του με τον Ενβέρ Χότζα το 1946.

Σημειώσεις:
Τα στοιχεία που αφορούν στη ζωή, την πολιτική δράση, το ποιητικό και μεταφραστικό έργο του Sejfulla Malëshova αντλώ από τις εξής πηγές:
1. Elsie Robert, “Sejfulla Malëshova (1901-1971)”,  History of Albanian Literature.
2. Nasho Jorgaqi, “Sejfulla Malëshova, Zbulohen vargjet ku tallej diktatori”, Zemra Shqiptare 09/12/2008.
3. Nasho Jorgaqi, “Si e ndiqte Sigurimi i Shtetit Sejfulla Malëshovën”, Tirana Observer, 17/11/2011. 
4. “Sejfulla Maleshova, ideatori dhe luftëtari për demokraci dhe pluralizëm në Shqipëri”, Veterani, Mars 2015, nr. 3(315).
5. Dade Agim - Xhevdet Shehu, “Në 115 vjetorin e lindjes së Sejfulla Malëshovës: Kur harresa të fisnikëron edhe më shumë”, Dita 12/08/2015.
6. Dade Agim - Xhevdet Shehu, “Fundi i trishtueshëm i Lame Kodrës”, Dita 13/08/2015.
7.  Nafiz Bezhani, “Përse në hije Lame Kodra?”, Republika, 07/04/1991.
8. Smirnova Nina, “Ç’ tha Gorki për Malëshovën në kongresin e shkrimtarëve sovjetikë”, Mapo 13/08/2016.
9. Dragoj Nuri, “Shkaqet e përplasjes së Sejfulla Malëshovës me Enver Hoxhën”, Koha Jonë, 22/11/2016.
10. “Rubaira të Omar Khajamit në shqipërimin e Sejfulla Maleshovës”,  Perla, 2009, Nr. 1.
11. Shele Agron, Ngjyrime Universale – Ese 1, “Vështrim rreth Vëllimit poetik “Vjersha” të autorit Lame Kodra”, Tiranë : Ada, 2014.